ای نفس،
اگر آشامندهٔ شرابی یک شربت آب چشد بس بود او را در شناختن طبع آب بجمله؛ و یک جزو آزمودن از یک چیز، آزمودن تمام بود دانستن طبع کل را، و بینندهٔ یک مشت خاک، از خاک آن مایه بشناسد که بینندهٔ همهٔ خاک، و اگر چه رنگ خاک مختلف گردد گوهرش نگردد و یکی بود، و چون صحبت یک شخص از جماعتی که همه یک گوهر و سرشت باشند یافته شود، توان دانست که یکی از ایشان از جمله آگهی دهد، و اندک ایشان از بسیارشان نمودار بود.
منبع : یَـنْبوعُ الحَیـاة
خلط صفرا گرم و خشک است و مزاج آتش دارد .
همچنینخلط صفرا کف خون مى‌باشد و بعد از خون و بلغم، افضلیت با خلط صفراست، به جهت آن که به کیفیت فاعله که حرارت است با خون مناسبت دارد و به کیفیت منفعله که یبوست است مخالفت با خون دارد.
صفرا به دو گونه طبیعى و غیر طبیعى تقسیم مى‌گردد.
صفرای طبیعى ، در کبد تولید شده و متّصف به پنج صفت می باشد:
1) سرخ خالص مایل به زرد باشد مانند رنگ زعفران شفاف، به سبب مخلوط شدن اجزاء رقیقۀ لطیفۀ شفافۀ هوائیه با سرخى (هرگاه صفرا گرم‌تر باشد، سرخى بیشترى دارد) .
ای نفس،
هر که سلاح بیفگند در جهاد، و خود را بدشمن سپرد، بند و گرفتاری وی را واجب شد، و هر که بسلاح کار زار کرد، و نفس را بپائید و نسپرد خود را، قتلش واجب شد .
هر نفس که بدین جهان آمد طبع او را از این دو حال گزیر نیست:
کشته شدن یا بند . هر آنکه بند و گرفتاری گزید بر خود عذاب دراز اختیار کرد، و هر که کشته شدن را بر اسیری گزید ارجمند مرد، و آن مردگی زیستن بود وی را و رستگاری از اسیری و بند و خواری و درازی عذاب .
منبع : یَـنْبوعُ الحَیـاة
افضل‌ترین اخلاط خون است به دلیل آن که بدن را حسن و جمال مى‌دهد و محبوب طبیعت است زیرا که مناسب حیات و مزاج روح است و به همین دلیل است که چون مسهل مى‌دهند تا مقدور است طبیعت آن را رها نمی کند و دیگر اخلاط را خارج می کند.
از منافع خون طبیعى می توان به : الف. تغذیه بدن ، ب. ایجاد حرارت در بدن ج. تکوّن روح طبى از بخش لطیف خون ( لذا افراط در خون‌گیرى باعث عوارضى مانند: غشى و اُفت نبض مى‌گردد) ، د-نشاط و زیبایى پوست، ه- سازگارترین خلط با طبیعت بدن(لذا طبیعت از هدر رفتن آن دریغ دارد، و استفاده ازمسهل براى تخلیه خون ممنوع مى‌باشد)اشاره کرد .
دانستن علتهای چهارگانه برای اخلاط سبب می شود که تسلط بیشتری بر امور مربوط به آن داشته باشیم ، ابن سینا در مبحث اخلاط ، برای آنها علتهای چهارگانه را ذکر می کند .
خلط خون
سبب فاعلى براى تولید خون، حرارت معتدل (کبد) مى‌باشد؛
سبب مادى براى تولید خون، غذاها و نوشیدنى‌هاى معتدل و نیکو مى‌باشد ؛
سبب صورى براى تولید خون، نضج خوب مى‌باشد؛
سبب غایى براى تولید خون، تغذیه اعضاى بدن مى‌باشد؛
ای نفس،
منکوه دنیا را، و مگو که دنیا سرای فریب است و غرور و شکار، که این حال صدق نیست الا نزد کم خردان و نزد نادانان و فراموش کاران، که اگر دنیا سرای فریب بودی بدرستی،مردم از آغاز آمدن بدو تا انجام برون شدن ازو ، ندیدی ازو مگر آسایش و لذت و خرمی و پس ناگاه از وی این حال را بر بودی،
و بخلاف آن احوال افتادی، و چنین نیست، از آنکه ما همی بینیم که مردم در این حیات دنیا بزاید و پروریده شود بحالهای مختلف نامنتظم، روزی اندوهگن بود و روزی شادمان، و روزی براحت و روزی به درد.
پس آنکه بنمود ترا هر آنچه در گوهر و طبع اوست او نیکوکار و نیکخواه است فریبنده نیست، فریبنده آنست که در طبع وی هم نیک بود و هم بد، و نیک بنماید و بد پنهان کند، تا هنگام فرصت و مُکنت،از تو و من نبینم یکی را که از این فرصت راحتی یافت که نه بر پی آن غصه و رنجی کشید، و این از دنیا از شرایط فریب و غرور دادن نیست، لکن مردم خرد کاسته خود او فریبنده و غرور ده خود است و هلاک کننده، و نه دنیا، که دنیا هر آنچه طبع وخوی اوست می‌نماید از تلخ و شیرین و خوش و ناخوش همه بنمود.
پس مردم سست خرد ناز او را جاودانی انگاشت، و نعمت و راحت وی پیوسته پنداشت، و ناخوش او را فراموش داشت، و از دل فرو گذاشت، پس گفت دنیا مرا فریب داد، و دنیا او را نفریفت، بلکه او خود را فریفت و هلاک کرد.
منبع:یَـنْبوعُ الحَیـاة
در علوم حقیقى بیان شده که شناخت هر چیز مشروط به معرفت ما بر منشأ و علل آن است، به شرطى که منشأ و علل به طور آشکار خودنمایى کنند وگرنه باید آن را از طریق رویدادها و ویژگیهاى ذاتى آن کشف کرد.
حکما براى هر یک از اجزاى اثرپذیر این جهان شرایط و استعدادهایى را لازم مىدانند که هر استعداد در شکل مخصوص پدیده تحقّق می یابد ، و هر صورت قبلى ، نوعى استعداد براى رسیدن به صورت بعدى پدیده خواهد بود، همچنین بروز هر استعدادى ، زمان معیّن ، حرکت مشخّص ، و پیوستگى خاصّى را می طلبد ، که درک بشرى از تشخیص همه آنها عاجز است .
در تعریف خلط گفته اند که : خلط جسم رطب و سیال بالفعلی است که غذا نخست به صورت آن در می‌آید .
برای درک بهتر از مفهوم خلط بهتر است کلمه‌هاى موجود در تعریف را تبیین کنیم:
قول رطب برای احتراز از خلط نامیدن عظم و لحم و غضروف و امثال آن می باشد .
همچنین قول سیّال برای احتراز از خلط نامیدن شحم و مانند آن است .
قید رطب بالفعل جهت آن گفته شده است تا اعتراض نشود که صفرا و سودا را که یابس هستند خلط نتوان گفت زیرا که «مراد ازیبوست صفرا وسودا یبوست بالقوه است» و «مراد از رطوبت خلط رطوبت بالفعل است».
ای نفس،
اندوخته کن برای خود شناختن ذات و هستی چیزها، و مباش دربند کمیت و کیفیت چیزها، برای آنکه آن هر دو مقصود اول بسیطند و ازلی، و میان ایشان و « نفس» هیچ واسطه نیست، و هر دو مقصود دوم مرکبند و زمانی و مکانی، و بدان که دانستن مرکب با تو نماند چون از حسّ جدائی جوئی، و دانش بسیط از تو جدائی نجوید و برداشتهٔ تو ماند با تو ،چون تو از حسّ جدا شوی، پس پی دانش بسیط گیر و دانش مرکب را بگذار.
منبع:یَـنْبوعُ الحَیـاة
در این پست به نکاتی بسیار مفید در باره علم و عالم وچگونگی آن از نظر آیت الله علامه حسن زاده آملی میپردازیم . امیدوارم مورد استفاده دوستان قرار گیرد .
علم به طور کلى شرح حقایق و حالات موجودات و روابط آنها با یکدیگر است. این تعریف بر کلیه علوم صادق است و لیکن باید این نکته را متذکر بود که هر قضیه و مسأله اى مسأله علمى نیست مگر آنکه کلى باشد . پس دانستن شرح حال یک نفر و یک درخت و یک حیوان علم نیست بلکه دانستن حال هر انسان و هر درخت و هر حیوان علم است .
در پیش گفته ایم که جزئى نه کاسب است و نه مکتسب . آرى در بحث علم بتحقیق دانسته مى شود که هر صورت علمیه حتى صورت جزئى حقیقى ، به یک معنى کلى است .
