علتهای چهارگانه تولید خلط در بدن
دانستن علتهای چهارگانه برای اخلاط سبب می شود که تسلط بیشتری بر امور مربوط به آن داشته باشیم ، ابن سینا در مبحث اخلاط ، برای آنها علتهای چهارگانه را ذکر می کند .
خلط خون
سبب فاعلى براى تولید خون، حرارت معتدل (کبد) مى‌باشد؛
سبب مادى براى تولید خون، غذاها و نوشیدنى‌هاى معتدل و نیکو مى‌باشد ؛
سبب صورى براى تولید خون، نضج خوب مى‌باشد؛
سبب غایى براى تولید خون، تغذیه اعضاى بدن مى‌باشد؛
خلط صفراء
سبب فاعلى براى تولید صفراى طبیعى، که کف روى خون است، حرارت معتدل مى‌باشد؛
سبب فاعلى براى تولید صفراى سوخته، حرارت آتشین بسیار، بویژه در کبد مى‌باشد؛
سبب مادى براى تولید صفراء، غذاهاى لطیفِ گرم و شیرینِ چرب و تند مى‌باشد؛
سبب صورى براى تولید صفراء، زیاده روى در پختن به سوى افراط مى‌باشد؛
سبب غایى براى تولید صفراء، دو جنبه ضرورى و انتفاعى مى‌باشد.
خلط بلغم
سبب فاعلى براى تولید بلغم، حرارت کم مى‌باشد؛
سبب مادى براى تولید بلغم، غذاهاى غلیظ مرطوب چسبنده سرد، مى‌باشد؛
سبب صورى براى تولید بلغم، قصور در پختن مى‌باشد؛
سبب غایى براى تولید بلغم، دو جنبه ضرورى و انتفاعى مى‌باشد.
خلط سوداء
سبب فاعلى براى تولید سوداى رسوبى (طبیعى) ، حرارت معتدل مى‌باشد؛
سبب فاعلى براى تولید سوداى سوخته (ناطبیعى) ، حرارت فراتر از اعتدال مى‌باشد؛
سبب مادى براى تولید سوداء، غذاهاى بسیار غلیظِ کم رطوبت، و غذاهاى بسیار گرم مى‌باشند؛
سبب صورى براى تولید سوداء، دردى ته نشین شده به یکى از دو گونه (رسوبى و طبیعى یا سوخته و ناطبیعى) مى‌باشد، بطورى که سیلان نکند (در طبیعى) یا گداخته نگردد (در ناطبیعى).
سبب غایى براى تولید سوداء، دو جنبه ضرورى و انتفاعى مى‌باشد.
منبع:قانون
