ارکان(4)
در این مبحث مشابه با پست قبلی به
دو عنصر بسیط سرد می پردازیم .
آب
آب ، جسمى است عنصرى، بسیط، سیال، ثقیلِ بالإضافة، و سرد وتر ومکان آن زیر کره هوا می باشد
فایده آن در مرکّبات، تخمیر، ترکیب و امتزاج و سهولت قبول اشکال و ترک آن‌ها و رفع یبس و
کسر سورتِ عنصرِ حارِّ یابس است.
نقش وجودى آب در عالم هستى: ایجاد سلاست (نرمی) و روانى در سامان دهى قالب‌هایى است که در اجزاى آن، شکل پذیرى و تصویرکشى و تعدیل اراده مى‌شود.
دلایل برودت و رطوبت آب
اما دلیل بر برودت آب کثافت جرم اوست و
ادراک آن به حس لمس بارد و برودت او در غایت است زیرا که هیچ عنصرى سردتر از آن
محسوس نمى‌شود و دلیل بر رطوبت او سهولت قبول اشکال اوست .
خاک
زمین ،جسمى است عنصرى، بسیط، جامد، ثقیل مطلق و سرد و خشک و مکان آن زیر کره آب و هواست. و مرکزِ کلّ است و طالب جهت کثیف و ثقیلِ مطلق است . و فایده آن در مرکّبات، حفظ أشکال و استمساک است.
وجود عنصر زمین، در عالم هستى عامل ثبات و نگه دارى اشکال و هیأت‌ها
از فروپاشى مى‌باشد.
دلایل برودت و یبوست خاک
دلیل بر برودت خاک سردى بالفعل و انجماد و
صلابت وهمچنین کثافت اوست.
و علّت خشکى آن قبول و ترک اشکال به دشوارى است به
عبارت دیگر دلیل بر یبوست زمین عسر قبول او است مر تفرق و اتصال و تشکل را
.
توضیح: شکل صحیح عناصر اربعه به همین صورت است که در بالا آمده است (به صورت کره باید نمایش داده شوند) .
منابع: قانون
خلاصه الحکمه
مفرح
القلوب
